احکام مناسبتی

احکام انتخابات

آشنایی با احکام شرعی انتخابات

حکم شرکت در انتخابات

سوال۱: آیا شرکت در انتخابات جمهوری اسلامی ایران شرعا واجب و عدم شرکت، حرام است؟

جواب: شرکت در انتخابات نظام جمهوری اسلامی برای افراد واجد شرایط، یک وظیفه شرعی، اسلامی و الهی است.

واجب عینی بودن شرکت در انتخابات

سوال۲: آیا شرکت در انتخابات جمهوری اسلامی ایران واجب عینی است یا کفایی؟

جواب: واجب عینی است.

اجازه از شوهر برای شرکت در انتخابات

سوال۳: با توجه به این که زن جهت شرکت در انتخابات می بایست از منزل خارج شود؛ آیا واجب است از شوهر اجازه بگیرد؟ و اگر شوهر به همسرش اجازه شرکت در انتخابات را ندهد یا رضایت نداشته باشد تکلیف زن چیست؟

جواب: شرکت در انتخابات منوط به اذن شوهر نیست.

دعوت از نامزدها برای تبیین مواضع در مسجد

سوال۴: با توجه به نزدیکی زمان انتخابات آیا دعوت بسیج از نامزدها برای تبیین مواضع خود در مسجد اشکال دارد؟

جواب: باید بر طبق قوانین و مقررات نظام اسلامی عمل شود.

وجوب نامزد شدن برای انتخابات

سوال۵: شخصی، توانایی انجام مسئولیت را در خود می بیند؛ آیا خود را در معرض مسئولیت قرار دادن و ثبت نام کردن در انتخابات بر او واجب است؟

جواب: بر کسانی که حقیقتاً خود را دارای شرایط برای خدمتگزاری به نظام اسلامی می دانند، واجب کفایی است.­

عمل به تکلیف در انتخابات

سوال۶: عمل به تکلیف مقدم است یا رسیدن به نتیجه؟ چگونه می توان هم به تکلیف عمل کرد و هم به دنبال نتیجه مطلوب بود؟

جواب: تکلیف گرایی با دنبال نتیجه قانونی و شرعی بودن، منافات ندارد هر چند در انجام تکلیف تحقق نتیجه نیز مورد توجه است.

صحبت کردن پشت سر نامزدها

سوال۷: در ایام انتخابات جهت شناخت نامزد مناسب، می بایست نواقص، عیوب و امتیازات آنها را در گذشته و حال تفحص کرد تا فرد لایق را پیدا نمود، آیا صحبت کردن پشت سر نامزدها برای انتخاب فرد اصلح، جایز است؟ ملاک چیست؟

جواب: در امور مربوط به انتخابات در حد مشاوره، اشکال ندارد.

معیارهای نامزد اصلح

سوال۸: به نظر معظم له معیارهای نامزد اصلح چه مواردی است؟

جواب: با وجود شرایط قانونی، اهم معیارهای اصلح به شرح زیر است:
– تدیّن؛
– تعهّد و خوشنامی؛
– وفاداری به انقلاب و ایستادگی در راه آن؛
– عزم، اراده و نفوذ ناپذیری در مقابل دشمن و افراد ناصالح؛
– دارای برنامه و کفایت لازم؛
– مرعوب نشدن در مقابل دشمنان؛
– ساده زیستی و دوری خود و بستگان از اشرافی ­گری؛
– مردمی و آشنا به درد مردم، خدمتگزاری؛
– اعتقاد واقعی به راه امام راحل(ره)؛
– تقید به مسائل اخلاقی نظیر پرهیز از معامله­ گری، رشوه و توصیه پذیری و توجه به منافع طبقات محروم جامعه؛
– تثبیت مواضع عزت آفرین، صحیح، عاقلانه و حکیمانه انقلاب و نظام؛
– پرهیز از اسراف یا هزینه از بیت المال یا اموال شبهه ناک در تبلیغات و غیر آن؛
– پرهیز از طرح اموری که در اختیار آنها نیست؛
– شناخت اولویت ها و فوریت های نظام و مردم و پرداختن به آنها؛

وظیفه شخص در صورت نشناختن نامزد اصلح

سوال۹: اگر اصلح را نشناسیم وظیفه چیست؟ از طرفی اگر تحقیق کنیم و به شخص اصلح نرسیم می توانیم در انتخابات شرکت نکنیم؟

جواب: در تشخیص فرد اصلح می توانید از کسانی که به لحاظ تعهد دینی و بصیرت انقلابی مورد اعتمادند، کمک بگیرید و در هر صورت شرکت در انتخابات نظام جمهوری اسلامی برای افراد واجد شرایط، یک وظیفه شرعی است.

رأی سفید

سوال۱۰: حکم رأی سفید و بی نام دادن چیست؟ در صورت عدم شناخت و تحقیق، یا تحقیق کافی و عدم وصول به نتیجه و تحیّر در انتخاب اصلح چطور؟

جواب: در هر صورت اگر رأی سفید دادن موجب تضعیف نظام اسلامی باشد، حرام است.

خرید و فروش رأی

سوال۱۱: خرید و فروش آراء در انتخابات چه حکمی دارد؟

جواب: جایز نیست.

استفاده از بیت المال برای تبلیغات

سوال۱۲: آیا استفاده از بیت المال جهت تبلیغات انتخابات اشکال دارد؟

جواب: استفاده از اموال بیت المال بدون مجوز شرعی و قانونی جایز نیست و موجب ضمان است.

وظیفه نامزدهایی که انتخاب نشده اند

سوال۱۳: آیا پذیرش رأی مردم و التزام به آن برای نامزدهایی که در انتخابات حائز اکثریت آرا نشدند لازم است؟ آیا بر سایر نامزدها جایز است که در حیطه قانونی یا غیر قانونی، دست به انتقاد و اعتراض بزنند؟

جواب: رعایت قانون و تمکین در برابر آن بر همگان لازم است. اصل اعتراض از راهِ قانونی و با مراعات مقررات و ضوابط، ایرادی ندارد.

مسئولیت رأی دهنده در قبال عملکرد بعدی نامزد انتخاباتی

سوال۱۴: در صورتی که به شخصی رأی داده شود و بعداً ایشان آن طور که باید به احکام اسلامی عمل نکند و موجب نارضایتی گردد، آیا فرد رأی دهنده در محضر خداوند متعال، مسئول خواهد بود یا خیر؟

جواب: اگر بر طبق موازین شرعی عمل کرده است، مسئول نخواهد بود.

تخریب نامزدها جهت رأی آوردن

سوال۱۵: آیا تخریب نامزدها جهت رأی آوردن فردی که به نظر هواداران، اصلح می باشد، جایز است؟

جواب: بیان ضوابط و شرایط و نقد کردن برای روشن شدن اذهان مانعی ندارد ولی باید از هتک حرمت، تهمت و توهین اجتناب کرد.

لزوم حلالیت طلبی برای غیبت و تهمت در انتخابات

سوال۱۶: وظیفه اشخاصی که در جریان انتخابات، تخلفات تبلیغاتی از قبیل هتک حرمت اشخاص، تهمت، غیبت و مواردی از این قبیل را مرتکب شده اند، چیست؟

جواب: درصورتی که حلالیت طلبیدن مفسده نداشته باشد باید از آنها حلالیت بطلبد و در صورت امکان جبران نماید مثلا گفته های خود را به هر کس که رسانده تکذیب کند.

حرام بودن درآمد ناشی از انتشار دروغ و شایعه در انتخابات

سوال۱۷: کسب درآمد ناشی از پخش دروغ و شایعه در فضای مجازی در ایام انتخابات چه حکمی دارد؟

جواب: این‌گونه کسب درآمد، حرام است.

رأی دادن در مسجد برای جنب و حائض

سوال۱۸: با توجه به اهمیت شرکت در انتخابات در مراحل مختلف و از سوی دیگر، مستقر بودن برخی صندوق‌های اخذ رأی در مساجد، آیا رفتن به مسجد در حال جنابت و حیض، برای عمل‌کردن به این وظیفه مهم سیاسی عبادی جائز است؟

جواب: باید به مناطقی بروند که صندوق در غیر مسجد باشد.

رعایت حق الناس برای تبلیغات انتخاباتی

سوال۱۹: حکم شرعی چسباندن پوسترهای تبلیغاتی در مکانی که صاحب آن مکان راضی نیست، چیست؟ اگر باعث کثیفی نمای ساختمان یا آسیب‌زدن به آن شود، آیا فرد، ضامن است؟

جواب: اگر عرفاً تصرف در مال او محسوب شود، حرام است و ضامن خسارات وارد شده می‌باشد.

وعده های خلاف واقع یا غیر قانونی نامزد انتخابات

سوال۲۰: اگر نامزد انتخابات در تبلیغات خود وعده‌های نادرست و خلاف واقع یا وعده‌هایی خارج از توان و وظایف نمایندگی به مردم بدهد، آیا این کار جایز است؟

جواب: نباید وعده‌هایی بدهد که توان انجام آن را ندارد و یا منع قانونی دارد.

انتشار دروغ درباره نامزدهای انتخابات

سوال۲۱: در جریان انتخابات، افراد در مجالس و سخنرانی ها، دانسته یا ندانسته، موضوعات مختلفی را به نامزدها نسبت می دهند؛ آیا بازگوکردن آنها شرعاً اشکال دارد؟

جواب: اگر مطالب مذکور دروغ باشد یا اهانت به شخصی باشد شرعا جایز نیست.

حکم کوتاهی در انجام وظیفه انتخاباتی

سوال۲۲: آیا کوتاهی نکردن در امور اجرایی انتخابات یک وظیفه قانونی است، یا شرعاً نیز اشکال دارد؟

جواب: کوتاهی در امور اجرایی انتخابات، خیانت در امانت محسوب شده و شرعاً جایز نیست.

کفاره شکستن سوگند شرعی نامزدهای انتخابات

سوال۲۳: آیا نمایندگانی که از انجام وظایف اصلی و قانونی خود کوتاهی می کنند و بر اساس سوگند اولیه خود عمل نمی کنند شرعاً باید کفاره بدهند؟

جواب: اگر سوگند شرعی با شرایط آن محقق شده باشد، شکستن آن موجب کفاره می شود.

حکم چاپ و نشر آرم جمهوری اسلامی در تبلیغات انتخابات

سوال۲۴: آرم جمهوری اسلامی در بنرها و پوسترهای تبلیغاتی وجود دارد و ممکن است برخی بدون وضو به آن دست بزنند یا به آن بی‌احترامی کنند؛ در چنین صورتی، چاپ و اشاعه آن چه حکمی دارد؟

جواب: چاپ و نشر آرم جمهوری اسلامی ایران اشکال ندارد، ولی بر کسی که به دستش می‌رسد، لازم است احکام شرعی آن را رعایت نموده و بنا بر احتیاط واجب از بی‌احترامی و نجس‌کردن و مسّ بدون وضوی آن خودداری کند.

حکم چاپ و نشر اسماء متبرکه در تبلیغات انتخابات

سوال۲۵: اگر اسم برخی از نامزدها از قبیل عبدالله که کلمه «الله» در آنها وجود دارد، در اوراق تبلیغاتی یا پوستر‌ها چاپ شده، در اختیار مردم قرار گیرد، چه حکمی دارد؟

جواب: مسّ لفظ جلاله بدون وضو جایز نیست، اگرچه جزئی از یک اسم مرکب باشد. ولی چاپ و نشر آن اشکالی ندارد.

دور انداختن اقلام و برگه های تبلیغاتی دارای اسماء متبرکه

سوال۲۶: آیا لازم است هنگام انتخابات، مأموران شهرداری پس از گردآوری برگه‌های تبلیغاتی آنها را به‌خاطر داشتن اسماء متبرکه یا آیات قرآن بررسی کنند؟ آیا می‌توانند آنها را به سطل زباله بیاندازند؟

جواب: فحص و بررسی لازم نیست و تا زمانی که وجود اسماء جلاله یا آیات قرانی در آنها احراز نشود، انداختن آن در سطل زباله اشکال ندارد.

از بین بردن اقلام و برگه های تبلیغاتی دارای اسماء متبرکه

سوال۲۷: اگر کارگر شهرداری بعد از گردآوری کاغذها و اوراق انتخاباتی یقین داشته باشد که در لابه‌لای آنها اسماء متبرکه یا آیات قرانی وجود دارد، در این صورت چه وظیفه‌ای دارد؟ آیا باید آنها را جدا کند؟

جواب: جدا کردن اسماء متبرکه لازم نیست و میتوانند همه آنها را یکجا به‌ وسیله آب تبدیل به خمیر کنند.

اسراف در تبلیغات انتخاباتی

سوال۲۸: آیا چاپ گسترده اوراق تبلیغاتی که اکثراً بدون مطالعه در معابر رها شده، یا سر از سطل زباله در می آورند، جایز است؟

جواب: تبلیغات انتخاباتی مطابق قوانین اشکالی ندارد ولی باید از روش هایی استفاده نمایند که اسراف در آن رخ ندهد.

فعالیت انتخاباتی کارمند در ساعات اداری

سوال۲۹: اگر کارمند دولتی در وقت اداری به انجام اموری از قبیل تبلیغ برای نامزد دلخواه خود بپردازد، جایز است؟

جواب: در ساعات اداری باید طبق مقررات اداری به انجام وظایف محوله خود بپردازد و برای فعالیت های غیر مرتبط مطابق قوانین مرخصی بگیرد.

نظرسازی و انتشار نظرسنجی دروغین در انتخابات

سوال۳۰: انتشار هرگونه نتایج نظرسازی و نظرسنجی کاذب درباره انتخابات و نامزدهای انتخابات چه حکمی دارد؟

جواب: دروغ و فریب و تقلب در انتخابات، جایز نیست.

خودستایی و غرور در تبلیغات نامزدهای انتخاباتی

سوال۳۱: آیا تبلیغِ نامزدها درباره مهارت‌ها و توانایی هایشان، خودستایی و غرور محسوب می‌شود؟

جواب: خودستایی و غرور از صفات رذیله‌ای است که انسان به‌خاطر هوای نفس به دنبال آنها است تا فخرفروشی کند اما بیان مهارت‌ها و توانایی‌ها اگر برای روشنگری بوده باشد، اشکالی ندارد.

ریا در تبلیغات نامزدهای انتخاباتی

سوال۳۲: آیا نامزدها مجاز هستند برای روشنگری در انتخابات و کسب رأی رفتارها و کارهای خداپسندانه خود را بازگو کنند؟ آیا این کار ریا محسوب نمی‌شود؟

جواب: اعمال ریاکارانه زمانی صدق می‌کند که هدف انسان، نشان‌دادن دین‌داری خود به دیگران باشد؛ اما اگر با اهداف مقدس، اعمال خود را بازگو کند، ریا محسوب نمی‌شود.

اجازه شوهر برای نامزدی زنان در انتخابات

سوال۳۳: نامزدی زنان در انتخابات مجلس یا شوراها، درصورتی‌که شوهر او راضی نباشد، چه حکمی دارد؟

جواب: شرکت در انتخابات برای بانوانی که شرایط لازم را دارند منوط به اجازه شوهر نیست، لکن در صورتی که نامزدی در انتخابات بر ایشان متعین نباشد باید از انجام اموری که موجب تضییع حق شوهر می‌شود اجتناب کنند.

بیان اندیشه های نادرست، اشتباهات سیاسی و فساد مالی نامزدها در انتخابات

سوال۳۴: آیا در مناظرات تبلیغاتی یا سخنرانی‌های عمومی بیان اندیشه‌های نادرست نامزدها یا اشتباهات سیاسی یا فساد مالی آنها جایز است؟ اگر با قصد روشنگری افکار عمومی باشد، چه حکمی دارد؟

جواب: در صورتی‌که برای شناخت آنها لازم باشد و قصد هتک و اهانت نباشد، مانعی ندارد و گفتن نکات منفی در چارچوب قانون مانع ندارد.

انتقاد نامزدها از عملکرد مسئولان در انتخابات

سوال۳۵: آیا انتقاد نامزدها در تبلیغات انتخاباتی از عملکرد مسئولان قبلی شرعاً اشکال دارد؟

جواب: بیان ضوابط و شرایط و نقدکردن دیگران جهت روشن‌شدن اذهان، مانعی ندارد ولی باید از هتک حرمت و تهمت و توهین اجتناب نمود.

تخریب غیر مستقیم عملکرد نامزد دیگر در انتخابات

سوال۳۶: اگر تعریف نامزدی از برنامه خود به‌صورت غیرمستقیم باعث تخریب عملکرد نامزدهای دیگر شود، اشکال دارد؟

جواب: نقدکردن مستقیم یا غیرمستقیم دیگران برای روشن‌شدن اذهان مانعی ندارد.

وظیفه مردم در قبال انتشار دروغ و شایعه در انتخابات

سوال۳۷: افراد عادی و عموم مردم در قبال شایعات و مطالب دروغی که در فضای مجازی پخش و منتشر می شود، چه وظیفه‌ای دارند؟

جواب: وظیفه امر به معروف و نهی از منکر به عهده همه افراد جامعه می باشد و باید از شایعات و مطالب دروغ جلوگیری کرد.

تخلف از قوانین جمهوری اسلامی در انتخابات

سوال۳۸: تخلف از قوانین و مقررات جمهوری اسلامی در مسائل مربوط به انتخابات چه حکمی دارد؟

جواب: مخالفت با قوانین برای هیچ‌کس و در هیچ‌جا جایز نیست.

حکم عدم شرکت در انتخابات به جهت عملکرد مسئولان

سوال۳۹: آیا ضعف و سستی برخی از مسئولان در اداره کشور را می توان دلیل شرکت‌نکردن در انتخابات قرار داد؟

جواب: خیر، دلیل مذکور مانع از عمل به وظیفه شرعی نمی باشد.

منبع: پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری